Đại sư Kotalipa – Người bán rong

Tất cả niềm vui và đau khổ phát xuất từ tâm
Hãy vâng lời chân sư đào xới mảnh đất tâm
Ngay cả một bậc trí còn khổ nhọc
Lao động quên mình trên núi đá
Nhưng chẳng hề nhận ra Niết-bàn nơi tâm mình
Giác thức nằm một góc trong tâm
Sáu trần cảnh là một dòng lạc thú
Các ảnh tượng mơ hồ là vô ích
Chúng chỉ là nguyên nhân của âu lo
Vì vậy hãy xả thiền
Và nghỉ ngơi trong gió mát của thiên nhiên

Truyền thuyết

Kotalipa gặp được chân sư Santipa trong khi ông đang khai hoang vỡ đất ở một vùng núi cao. Lúc ấy đại sư Santipa đang trên đường từ Śrỵ Lanka trở về quê nhà ở Ma-kiệt-đà.

Rời khỏi vùng Ramesvaram bốn ngày đường thì Santipa gặp Kotalipa. Ông này dừng tay làm việc, nhìn vị đại sư đi ngang qua.

Santipa cũng nhìn thấy, liền gọi Kotalipa đến gần và hỏi thăm. Kotalipa chắp tay vái chào và đáp: “Tôi là người dân nghèo, vì chiến tranh nên trôi dạt đến vùng này. Ngày ngày khai hoang vỡ đất để trồng trọt sống qua ngày.”

Đại sư nói: “Ta có một câu thần chú dùng để đào núi, lấp sông. Ngươi có muốn nhận lấy để tu tập không?” Kotalipa vui sướng nhận lời.

Sư ngửa mặt lên trời nói: “Bởi vì tất cả khổ vui đều từ tâm ngươi sinh ra, nên phải luôn giữ cho tâm được thanh tịnh. Bản chất thanh tịnh trong tâm ngươi cũng không hề thay đổi như ngọn núi kia vậy. Niềm vui và nỗi buồn chỉ là những chức năng của tâm. Ngươi có thể xẻ núi, lấp sông, nhưng có thể không bao giờ ngươi nhận ra được bản chất thanh tịnh an lạc của tâm.”

Kotalipa thiền định theo lời dạy của sư sau 12 năm thì chứng đắc.

Keith Dowman

Việt dịch: Nguyễn Thạnh Lê Trung Hưng

Hiệu đính: Nguyễn Minh Tiến

Trích tác phẩm: Các vị Chân sư Đại Thủ Ấn – Nhà xuất bản Tôn Giáo