Các đối tượng của tham luyến và thù ghét không thực sự tồn tại

Thực hành sau thiền định từ bỏ mọi niềm tin rằng các đối tượng của tham luyến và thù ghét là thực sự tồn tại
(i)           Từ bỏ niềm tin rằng các đối tượng của tham luyến thực sự tồn tại
  1. Khi gặp phải các đối tượng làm hài lòng chúng ta, coi chúng như cầu vồng mùa hè. Một cách tuyệt đối không phải thực, dù đẹp đẽ nhường nào, và từ bỏ lòng tham và sự bám chấp là Pháp hành của một vị Bồ Tát.

Thật dễ dàng khi nghĩ rằng giá bạn có đủ những thứ bạn muốn – họ hàng, bạn bè, tài sản hay bất cứ thứ gì – bạn sẽ hoàn toàn hạnh phúc. Vấn đề là, trong thực hành, nếu bạn để tâm chạy theo các xu hướng tự nhiên của nó, điều nó muốn sẽ trở nên rất nhiều. Một người có một người bạn lại muốn có một trăm; một tướng quân có một trăm tên lính dưới quyền lại muốn có một nghìn.

Hơn thế nữa, bạn càng có nhiều bạn bè thì sẽ càng nhiều bè bạn phải chia tay khi chết thình lình xảy đến và cướp đi mọi thứ của bạn, thậm chí cái thân yêu quý này của bạn. Trên thực tế, mục đích của việc có nhiều bạn như vậy là gì? Bạn bè tốt nhất bạn có thể có là tâm an bình và sự kiểm soát cái tôi – có thể là các vị thầy nghiêm khắc, nhưng lại là người bạn đủ tốt bụng để chỉ ra cho bạn con đường giải thoát.

Không có gì chắc chắn về việc đạt được bất cứ điều gì bạn mong mỏi. Hãy xem những người giàu có bị trộm ra sao, những tướng quân bị giết thế nào và họ hàng chia ly ra sao. Người ta mong muốn rất nhiều thức ăn và rượu, giết đi rất nhiều hữu tình chúng sinh để thỏa mãn lòng tham với thịt, thậm chí, cuối cùng, nó cũng đều thành phân. Bạn có thể dễ dàng giành tất cả thời gian cố gắng trở nên giàu có để hoàn thành sở thích cho quần áo đắt tiền và sự thoải mái của việc sở hữu nhiều món đồ vật chất hơn. Lòng tham, về bản chất, chỉ mang đến rắc rối và sự không hài lòng.

Thế giới bên ngoài và cư dân sống trong đó đều vô thường. Tâm và thân của bạn chỉ cùng nhau một lúc – nhưng tâm giống như vị khách và thân là khách sạn, ở đó vị khác chỉ ở lại một khoảng ngắn. Khi bạn thật sự nhận ra điều đó, sự thật “có vẻ” về các tham vọng thế tục của bạn sẽ biến mất và bạn sẽ nhận ra điều thực sự ý nghĩa để làm, cho hiện tại và tương lai, là thực hành Pháp.

(ii)        Từ bỏ niềm tin rằng các đối tượng của thù hận thực sự tồn tại
  1. Các kiểu khổ đau khác nhau giống như cái chết của đứa con của một người trong giấc mơ. Bởi bám chấp rằng các nhận thức vô minh là sự thật mà chúng ta làm kiệt quệ bản thân. Vì thế, khi gặp phải các hoàn cảnh bất lợi, coi chúng là huyễn hoặc là Pháp hành của một vị Bồ Tát.

Đối mặt với khả năng của một điều gì đó không dễ chịu xảy ra với bạn, phản ứng thông thường là làm điều gì đó có thể tránh nó. Bất cứ điều gì có thể đe dọa bạn, dù ốm đau, nghèo đói, hay hoàn cảnh về cảm xúc không thể chịu nổi, chắc chắn nó không xứng đáng với một người như bạn để bị khuất phục bởi những thứ như thế, bạn nghĩ thế – và bởi vậy bạn tập trung mọi năng lượng và nguồn lực, tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người có thế lực, và làm mọi điều có thể đánh bại nó. Khi làm như vậy, việc nới lỏng cương cho những gắn bó và thù ghét của bạn dường như khá hợp lý.

Tuy nhiên, trên thực tế, bạn đơn giản đã trở thành nô lệ của các cảm xúc phiền não. Mặc dù bạn có thể cố gắng để tránh hay vượt qua các nghịch cảnh, nhưng nó sẽ đến nhiều hơn. Chúng không bao giờ có thể hoàn toàn bị đẩy lùi.

Cách tốt nhất để giải quyết bất kì điều gì không mong muốn xảy ra với bạn là quán chiếu rằng đó là kết quả của các ác hạnh trong quá khứ. Bất cứ khó khăn gì bạn phải đối mặt bây giờ cũng có vẻ rất bất hạnh, nhưng hãy nhắc nhở bản thân rằng so với khổ đau tràn ngập bạn có thể đối mặt trong tương lai ở cõi giới của tinh linh bị dày vò hay trong địa ngục, những vấn đề hiện tại hoàn toàn không đáng kể. Hãy cầu nguyện từ sâu thẳm trái tim rằng, nhờ việc trải qua những khó khăn này, tất cả các ác nghiệp trong quá khứ và kết quả của chúng có thể được tịnh hóa mà không để lại hạt giống nghiệp nào cho sự tái sinh như thế trong các đời tương lai. Với ý nghĩ này, bệnh tật và khổ đau sẽ không phải là không thể chịu được.

Hãy nhớ xem bao nhiêu người bị bệnh trên thế giới này, và hãy cầu nguyện rằng bạn có thể nhận lấy tất cả bệnh tật của họ và rằng tất cả khổ đau và bệnh chướng sẽ hết nhờ việc bạn trải qua các khổ đau và bệnh tật hiện nay. Hoặc khi đối mặt với các vấn đề về vật chất, thậm chí nếu bạn hoàn toàn túng quẫn, hãy nhớ xem bao nhiêu người bị tước đoạt và thiệt thòi trên đời, và cầu nguyện rằng sự nghèo đói của họ sẽ hết nhờ hành động nhận lãnh của bạn.

Chính cảm xúc rằng bạn sẽ không thể chịu đựng một số khổ đau sắp tới cuốn bạn vào hành động bên ngoài để đẩy lùi bất cứ điều gì như vậy. Những nỗ lực đó không bao giờ thành công trọn vẹn – thêm vào đó, chúng sẽ dẫn bạn đến các vấn đề tiếp nối không ngừng. Nhưng khổ đau không phải là không chịu đựng được. Một cách chắc chắn, sẽ lợi ích hơn nhiều khi tạo ra sự yên bình nội tại mà cho phép bạn đối mặt với các hoàn cảnh một cách bình thản.

Ví dụ, nếu bạn là mục tiêu của những chỉ trích khắc nghiệt hay sự lăng mạ, bạn càng cố gắng tránh gặp chúng, dường như bạn càng nghe chúng rõ hơn. Tốt nhất là nên giống các bậc đại hiền triết trong quá khứ, những bậc không cảm thấy buồn khi bị chỉ trích, hay vui khi được tán dương, bởi các ngài có thể nhận ra mọi âm thanh là sự vang vọng trống rỗng, và nghe mọi sự chỉ trích và tán thán về họ như thể người ta đang nói về ai đó chết từ lâu. Các ngài biết rằng những ý nghĩ, nhận thức và cảm xúc, khi được quán sát, đều không thực sự tồn tại; bởi vậy các ngài có thể luôn hiện hữu một cách đơn giản, và không bị mất kiểm soát.

Một người phụ nữ trong mơ sinh ra một đứa trẻ, cảm thấy rất vui mừng. Nhưng nếu đứa trẻ trong mơ đó chết, bà sẽ cảm thấy rất buồn phiền. Trên thực tế, không có điều gì xảy ra cả. Điều tương tự cũng đúng với các nhận thức hàng ngày của bạn. Chỉ bởi vì bạn tin vào sự thật có vẻ như đó, mà bạn cảm thấy buồn hay vui. Khi bạn xem một bộ phim, những người trong đó đang đánh nhau, yêu nhau và tương tự, nhưng không điều gì trong đó thực sự xảy ra. Nó chỉ là sự tưởng tượng. Hãy cố gắng nhận thấy tất cả niềm vui và nỗi buồn như thể bạn đang xem một bộ phim, buông bỏ ý tưởng rằng bạn phải chăm chỉ nỗ lực để tránh điều gì khó khăn hay khó chịu xảy ra. Điều này làm hạnh phúc của bạn trở nên vô úy. Người ta nói rằng:

Bất cứ khó khăn gì khởi lên, cách để biến nó thành con đường không phải là an trú trong nó, điều sẽ chỉ làm tăng nhanh các ý nghĩ. Những người với tâm nhỏ bé, chật hẹp bị vây hãm bởi một cuộc đời đầy khổ đau, tham luyến và thù hận. Những người với tâm thư thái sẽ không bao giờ đánh mất hạnh phúc.

Các vị thầy Kadampa từng nói:

Hạnh phúc và khổ đau, đó là sự lừa dối;

Đó là vấn đề của biết và không biết cách giải quyết các hoàn cảnh.

Cảm xúc mạnh mẽ, không mấy cảm xúc, đều là sự lừa dối;

Nó chỉ là vấn đề bạn đối mặt với chúng mạnh mẽ thế nào.

Nếu bạn quán chiếu về bản tánh trống rỗng của mọi hiện tượng trong các thời công phu, sẽ dễ dàng để thấy bản tánh như mộng của các hiện tượng giữa các thời công phu. Cùng lúc đó, bạn sẽ thấy dòng chảy không nỗ lực của lòng từ bi hướng về tất cả những người đang chịu khổ đau bởi vì họ không biết về bản tánh huyễn hoặc của mọi thứ. Chính ngài Gyalse Thogme từng nói:

Giữa các thời thiền, hãy thấy mọi hiện tượng là ảo mộng;

Chúng xuất hiện, nhưng hoàn toàn không thực sự tồn tại.

Hoàn thành việc làm lợi lạc người khác mà không bám chấp

Là thực hành sau thiền định về Bồ đề tâm tuyệt đối.

Kyabje Dilgo Khyentse Rinpoche

Nguyên tác: Trái Tim Từ Bi